Podstawowym elementem każdego układu prostownikowego jest dioda prostownicza. Najprostszy układ wykorzystujący jedną diodę to tzw. prostownik jedno-połówkowy.
Jeżeli do odpowiednio spolaryzowanej diody doprowadzimy napięcie przemienne to zgodnie z jej charakterystyką ujemne połówki zostaną docięte a dodatnie dioda przepuści na wyjściu układy jako prąd tętniący.
W celu uzyskania na wyjściu prostownika połówki napięcia ujemnego należy zmienić kierunek włączenia diody do obwodu. Układ prostownika z jedną diodą cechuje mała sprawność gdyż znaczna część energii jest tracona w transformatorze w postaci ciepła. Napięcie na wyjściu prostownika tzw. napięcie wyprostowane nie jest napięciem o stałej wartości, lecz napięciem pulsującym charakteryzującym się dużymi tętnieniami. Wielkość tętnień określany jest za pośrednictwem tzw. współczynnika tętnień.
Ze względu na podane wady układ z jedną diodą stosuje rzadko tylko w urządzeniach o niewielkiej mocy.
W celu zwiększenia sprawności układu prostującego stosuje się prostowniki 2 połówkowe które przekazują energię elektryczną do obciążenia w ciągu całego okresu napięcia przemiennego. Układy takie wykorzystują dwie diody prostownicze lub cztery pracujące w układzie tzw. Mostka Graetza.
- Układ 2 połówkowy z dwoma diodami (rys. 2).
W układzie z dwoma diodami konieczne jest zastosowanie transformatora z dzielonym rdzeniem po stronie wtórnej. Tętnienia napięcia w tym układzie są znacznie mniejsze niż w prostowniku jedno połówkowym.
- Jeszcze leprze efekty prostownika uzyskuje się dzięki wykorzystaniu czterech diod w układzie Mostka Graetza.
Główną wartość prostowników jedno i dwu połówkowych jest pulsowanie napięcia, czyli tętnienia. Niektóre urządzenia mogą pracować prawidłowo przy dużych tętnieniach (ładowarki akumulatora, silniki prądu stałego) jednak większość urządzeń elektronicznych pomiarowych i automatyki przemysłowej wymaga stałej wartości napięcia zasilającego.
W celu wygładzenia napięcia na obciążeniu prostownika równolegle do tego obciążenia należy podłączyć kondensator o dużej pojemności nazywanym kondensatorem wygładzającym lub filtrującym.
**