Ziemie polskie po kongresie wiedeńskim - geneza powstania listopadowego
Utworzone na kongresie wiedeńskim królestwo polskie otrzymało w 1815 roku od cara Aleksandra I konstytucje.
Konstytucja zakładała:
- unię personalną z rosją - car władcą królestwa
- car posiadał inicjatywę ustawodawczą, był naczelnym dowódcą armi królestwa polskiego
- kierował administracją
- mianował urzędników i sędziów
- mógł powołać namiestnika
- królestwo miało organy wykonawcze:
- rada stanu
- rada administracyjna
- sejm królestwa polskiego uchwalał:
- budżet
- podatki
- konstytucja gwarantowała:
- równość wobec prawa
- równość religijną
- wolność słowa
- prawo używania języka polskiego
Łamanie przez władze carskie postanowień konstytucji:
- zaostrzenie cenzury
- ograniczanie wolności słowa
- tworzenie niekonstytucyjnych organów (np.: brat, wielki książe konstantyn na czele armii, powołanie Mikołaja Nowosilcowa, pełnomocnikiem w królestwie)
- Kształtowanie się i rozwój opozycji w królestwie
- Opozycja legalna - wystąpienia posłów w sejmie wzywających cara do przestrzegania konstytucji (np.: kaliszanie)
- Opozycja w środowisku młodzieży studenckiej np.: towarzystwo filomatów i filaretów na uniwersytecie w Wilnie