Lalka jako powieść realizmu krytycznego
Prus jako pozytywista zawarł w powieści elementy programu polskich pozytywistów, jednak zauważył że te ideę nie zostały w rzeczywistości zrealizowane, dlatego krytycznie ocenia wprowadzenie programu w czyn - zostały podważone, przykładem jest spółka do handlu ze wschodem
- emancypacja kobiet - brakuje zwykłych postaci kobiecych, przeważają salonowe lalkie, wyjątkiem jest zasławska
- praca u podstaw - przyjmuje postać pomocy filantropijnej podejmowanej przez wokulskiego i nie rozwiązuje ona problemów społecznych
- asymilacja żydów - różnica między polakami a żydami uniemożliwiały osiągnięcie celu, przyjmowały postać polonizowania lub izolacji
pią, 24 sty 2025
Warszawa w Lalce Prusa jest miastem kontrastów – z jednej strony eleganckie Krakowskie Przedmieście, z drugiej ubogie Powiśle, które symbolizuje stagnację i upadek. Miasto widziane oczami Wokulskiego odzwierciedla jego stan psychiczny: gdy jest szczęśliwy, Warszawa wydaje się piękna, lecz w chwilach smutku jawi się jako brudna i przygnębiająca. Natomiast Paryż to miejsce nowoczesności i rozwoju, pełne wynalazków, nauki i możliwości, które kontrastują z zaściankowością Warszawy. Paryż symbolizuje nadzieję i przyszłość, podczas gdy Warszawa jest przestrzenią ograniczoną oraz pozbawioną przyszłościowych perspektyw. Prus ukazuje miasta jako dwa różne światy – marzenie o postępie kontra rzeczywistość stagnacji. Przykładem z książki może być scena, w której Wokulski zachwyca się wystawami sklepów i osiągnięciami technicznymi w Paryżu, porównując je z tymi z Warszawy, szczególnie Powiśla, które jawi mu się jako miejsce stagnacji i upadku.